Türkmenistanda ýod öndürmek artýar. Geologlaryň we himikleriň çaklamalaryna görä, ýod-brom bilen baýlaşdyrylan ýylylyk suwlarynyň baý çeşmeleri Monjukly, Ekerem, Çeleken, Gýular we Boyadag ýataklarynyň çuňlugynda ýerleşýär.

"Bitarap Türkmenistan" gazetinde habar berlişi ýaly Boýadag bir wagtlar wulkan bolup, wagtyň geçmegi bilen ýitip gitdi we termiki suwlar henizem senagat zerurlyklary üçin ulanylýar. Odod önümçiligini almak üçin, Boyadag ýatagynda himiki çig mal ýygnamak we daşamak üçin ýörite döredilen önümçilik ussahanalary bar. Boyadag ýatagynyň ösüşi we senagat ösüşi geçen asyryň ikinji ýarymynda başlandy. Onuň çig mallary henizem Balkanabat ýod zawodynda gaýtadan işlenýär.

Bu, “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň iň köne kärhanalarynyň biridir, önümleri ýokary ekologiýa taýdan arassalygy we halkara ülňülerine laýyk gelýän hili bilen tapawutlanýar. Şonuň üçin daşary bazardaky bäsdeşlik ukyby we kärhananyň girdejiligi. 1998-nji ýylda önümleriniň ýokary hilli bolmagy üçin zawod Halkara platina ýyldyzy baýragyna, 2000-nji ýylda bolsa Madridde halkara hil baýragyna eýe boldy.

Odod eksporta gönükdirilen önüm bolup, importyň ornuny tutýar. Bu himiki element köp wezipeli bolup, azyk we derman senagatynda, reňkli metallurgiýada, reňkli boýaglar, sintetiki kauçuk we kombinirlenen iýmit önümçiliginde giňden ulanylýar. Bu nukdaýnazardan öndürilen himiki önümleriň mukdaryny köpeltmek we diapazonyny giňeltmek zerurlygy ýüze çykýar.

Bu maksat bilen, garaşsyzlyk ýyllarynda ýerli tebigy baýlyklara esaslanýan Bereket etrabynda talap edilýän ýod öndürmek üçin täze mümkinçilikler işe girizildi. Şol bir sebitdäki Gýular we Çalda ýataklary möhüm rol oýnady, çig mal ýod galamlaryny we beýleki görnüşli dermanlary we himiki önümleri öndürmekde ulanylýar.

Rawerli çig malyň önümçilik zerurlyklary we ýokary tehnologiýaly enjamlary ulanmak bilen çuňňur gaýtadan işlenmegi, öz gezeginde öndürilen önümleriň bahasyny ep-esli azaldar.